Sunday, May 29, 2022
Dullu Khabar
  • होम
  • मुख्य समाचार
    क्वारेन्टाइनको सामग्री लिएर गएको मिनिट्रक दुर्घटना

    सिस्ने बस दुर्घटना : मृतक २ जनाकाे पहिचान खुल्याे, ३८ जना घाइते

    यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]

    यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]

    जेठ ४ गतेदेखि आवेदन दिएको १५ दिनमै लाइसेन्स ट्रायलको पालो पाइने

    जेठ ४ गतेदेखि आवेदन दिएको १५ दिनमै लाइसेन्स ट्रायलको पालो पाइने

    दैलेखको जनसंख्या घट्यो, कुन पालिकामा कति ?

    दैलेखमा यी हुन् गठबन्धनको पूर्वसहमति कार्यान्वयन भएका एक र नभएका १० पालिका

    विश्व बैंकको प्रक्षेपणभन्दा बढी आर्थिक वृद्धिदर: तथ्यांक विभाग

    विश्व बैंकको प्रक्षेपणभन्दा बढी आर्थिक वृद्धिदर: तथ्यांक विभाग

    सुर्खेतमा २० मतदानस्थल अति संवेदशनील

    सुर्खेतमा २० मतदानस्थल अति संवेदशनील

    नौमुले गाउँपलिकामा माओवादी र समाजवादीबीच तालमेल, कांग्रससँग मित्रवत प्रतिस्पर्धा गर्ने

    नौमुले गाउँपलिकामा माओवादी र समाजवादीबीच तालमेल, कांग्रससँग मित्रवत प्रतिस्पर्धा गर्ने

    हप्तामा २ दिन सार्वजनिक बिदा दिन सिफारिस

    कर्णालीमा यो वर्ष सात दिन सार्वजनिक विदा थपियाे

    सुर्खेत उद्याेग वाणिज्य संघ : विवाद समाधान गर्न समिति गठन, लगाएकाे ताला खुल्यो

    उद्योग वाणिज्य संघ निर्वाचन : खड्का र कँडेल प्यानलबीच प्रतिस्पर्धा, गठबन्धनको साथ खड्का प्यानललाई

    टाइफाइड विरुद्धको खोप अभियान सुरु

    टाइफाइड विरुद्धको खोप अभियान सुरु

    मन्त्रिपरिषद्को बैठकबाट २० देशमा राजदूत सिफारिस

    मन्त्रिपरिषद्को बैठकबाट २० देशमा राजदूत सिफारिस

    तस्वीरमा दैलेख सदरमुकाम !

    दैलेखमा चुनावी तालमेल गर्ने गठबन्धन दलको निर्णय

    सभापति शाहीले गरे कांग्रेस प्रदेश संसदीय समिति सदस्य मनोनयन

    सभापति शाहीले गरे कांग्रेस प्रदेश संसदीय समिति सदस्य मनोनयन

    पर्यटन विकासका आधार पाँच ‘प’

    पर्यटन विकासका आधार पाँच ‘प’

    उद्योग वाणिज्य संघको विवाद सुल्झाउन प्रशासन उदासीन

    उद्योग वाणिज्य संघको विवाद सुल्झाउन प्रशासन उदासीन

    १३ औं जिल्ला स्तरीय राष्ट्रपति रनिङ्ग शिल्ड प्रतियोगिताको तयारी पूरा

    १३ औं जिल्ला स्तरीय राष्ट्रपति रनिङ्ग शिल्ड प्रतियोगिताको तयारी पूरा

    दुई जिल्लामा वित्तीय साक्षरता कार्यक्रम वीरेन्द्रनगर

    दुई जिल्लामा वित्तीय साक्षरता कार्यक्रम वीरेन्द्रनगर

    कर्णाली उत्सव सहयोगार्थ प्रदेश सरकारको अनुचित निर्णय

    कर्णाली उत्सव सहयोगार्थ प्रदेश सरकारको अनुचित निर्णय

    इजरायल पठाउने भन्दै ठगी

    इजरायल पठाउने भन्दै ठगी

    म्यादी प्रहरीका लागि कर्णालीमा २१ हजार दुई सय ५४ जनाको आवेदन

    म्यादी प्रहरीका लागि कर्णालीमा २१ हजार दुई सय ५४ जनाको आवेदन

    Trending Tags

    • प्रदेश/स्थानीय सरकार
      • स्थानीय
      • प्रदेश
    • विशेष
    • समाज
    • अर्थ खबर
    • खेलकुद
    • सूचना प्रबिधि
    • विचार/ब्लग
    • अन्य
      • पत्रपत्रिका
      • शिक्षा
      • स्वास्थ्य
      • साहित्य
      • फाेटाे ग्यालरी
      • घुमफिर
      • सूचना प्रबिधि
    • Video
    • Epaper
    No Result
    View All Result
    TRENDING
    कर्णाली प्रदेश सुर्खेत दैलेख काँग्रेस महाधिवेशन काेराेना अपडेट वीरेन्द्रनगर नगरपालिका काेराेना कहर अनियमितता
    • होम
    • मुख्य समाचार
      क्वारेन्टाइनको सामग्री लिएर गएको मिनिट्रक दुर्घटना

      सिस्ने बस दुर्घटना : मृतक २ जनाकाे पहिचान खुल्याे, ३८ जना घाइते

      यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]

      यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]

      जेठ ४ गतेदेखि आवेदन दिएको १५ दिनमै लाइसेन्स ट्रायलको पालो पाइने

      जेठ ४ गतेदेखि आवेदन दिएको १५ दिनमै लाइसेन्स ट्रायलको पालो पाइने

      दैलेखको जनसंख्या घट्यो, कुन पालिकामा कति ?

      दैलेखमा यी हुन् गठबन्धनको पूर्वसहमति कार्यान्वयन भएका एक र नभएका १० पालिका

      विश्व बैंकको प्रक्षेपणभन्दा बढी आर्थिक वृद्धिदर: तथ्यांक विभाग

      विश्व बैंकको प्रक्षेपणभन्दा बढी आर्थिक वृद्धिदर: तथ्यांक विभाग

      सुर्खेतमा २० मतदानस्थल अति संवेदशनील

      सुर्खेतमा २० मतदानस्थल अति संवेदशनील

      नौमुले गाउँपलिकामा माओवादी र समाजवादीबीच तालमेल, कांग्रससँग मित्रवत प्रतिस्पर्धा गर्ने

      नौमुले गाउँपलिकामा माओवादी र समाजवादीबीच तालमेल, कांग्रससँग मित्रवत प्रतिस्पर्धा गर्ने

      हप्तामा २ दिन सार्वजनिक बिदा दिन सिफारिस

      कर्णालीमा यो वर्ष सात दिन सार्वजनिक विदा थपियाे

      सुर्खेत उद्याेग वाणिज्य संघ : विवाद समाधान गर्न समिति गठन, लगाएकाे ताला खुल्यो

      उद्योग वाणिज्य संघ निर्वाचन : खड्का र कँडेल प्यानलबीच प्रतिस्पर्धा, गठबन्धनको साथ खड्का प्यानललाई

      टाइफाइड विरुद्धको खोप अभियान सुरु

      टाइफाइड विरुद्धको खोप अभियान सुरु

      मन्त्रिपरिषद्को बैठकबाट २० देशमा राजदूत सिफारिस

      मन्त्रिपरिषद्को बैठकबाट २० देशमा राजदूत सिफारिस

      तस्वीरमा दैलेख सदरमुकाम !

      दैलेखमा चुनावी तालमेल गर्ने गठबन्धन दलको निर्णय

      सभापति शाहीले गरे कांग्रेस प्रदेश संसदीय समिति सदस्य मनोनयन

      सभापति शाहीले गरे कांग्रेस प्रदेश संसदीय समिति सदस्य मनोनयन

      पर्यटन विकासका आधार पाँच ‘प’

      पर्यटन विकासका आधार पाँच ‘प’

      उद्योग वाणिज्य संघको विवाद सुल्झाउन प्रशासन उदासीन

      उद्योग वाणिज्य संघको विवाद सुल्झाउन प्रशासन उदासीन

      १३ औं जिल्ला स्तरीय राष्ट्रपति रनिङ्ग शिल्ड प्रतियोगिताको तयारी पूरा

      १३ औं जिल्ला स्तरीय राष्ट्रपति रनिङ्ग शिल्ड प्रतियोगिताको तयारी पूरा

      दुई जिल्लामा वित्तीय साक्षरता कार्यक्रम वीरेन्द्रनगर

      दुई जिल्लामा वित्तीय साक्षरता कार्यक्रम वीरेन्द्रनगर

      कर्णाली उत्सव सहयोगार्थ प्रदेश सरकारको अनुचित निर्णय

      कर्णाली उत्सव सहयोगार्थ प्रदेश सरकारको अनुचित निर्णय

      इजरायल पठाउने भन्दै ठगी

      इजरायल पठाउने भन्दै ठगी

      म्यादी प्रहरीका लागि कर्णालीमा २१ हजार दुई सय ५४ जनाको आवेदन

      म्यादी प्रहरीका लागि कर्णालीमा २१ हजार दुई सय ५४ जनाको आवेदन

      Trending Tags

      • प्रदेश/स्थानीय सरकार
        • स्थानीय
        • प्रदेश
      • विशेष
      • समाज
      • अर्थ खबर
      • खेलकुद
      • सूचना प्रबिधि
      • विचार/ब्लग
      • अन्य
        • पत्रपत्रिका
        • शिक्षा
        • स्वास्थ्य
        • साहित्य
        • फाेटाे ग्यालरी
        • घुमफिर
        • सूचना प्रबिधि
      • Video
      • Epaper
      No Result
      View All Result
      Dullu Khabar
      No Result
      View All Result

      कोरोना महामारीमा आदिवासीका प्रथा, परम्परा र ज्ञानको प्रयोग

      कुमार यात्रु by कुमार यात्रु
      १७ माघ २०७८, सोमबार ०८:३८
      94
      SHARES
      1k
      VIEWS
      FacebookTwitter
      कोरोना महामारीमा आदिवासीका प्रथा, परम्परा र ज्ञानको प्रयोग
      https://dullukhabar.com/wp-content/uploads/2022/02/add-Madhyapaschim_Dental__Chasma_ghar_Final-scaled.jpghttps://dullukhabar.com/wp-content/uploads/2022/02/add-Madhyapaschim_Dental__Chasma_ghar_Final-scaled.jpghttps://dullukhabar.com/wp-content/uploads/2022/02/add-Madhyapaschim_Dental__Chasma_ghar_Final-scaled.jpg

      कोरोना महामारीको तेस्रो लहर जारी छ । पहिलो र दोस्रो लहर भन्दा पनि तेस्रो लहरका क्रममा छिटो संक्रमित हुने ओमिक्रोन भेरियन्टका कारण जनजीवन त्रस्त बनेको छ । दैनिक ९ देखि १० हजार संक्रमितको तथ्याँक आइरहेको छ । यस क्रममा ठूलो संख्यामा स्वास्थ्यकर्मी आफै संक्रमित भए पछि स्वास्थ्य सेवा प्रदायक संस्थाहरु बन्द भएका छन् । टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका ५० भन्दा बढी स्वास्थ्यकर्मी कोरोना संक्रमित भए पछि त्यहाँको सेवा बन्द गरिएको छ । म्याग्दी चितवन, रुपन्देही लगायतमा पनि स्वास्थ्य सेवा बन्द भएका छन् ।

      कोरोना महामारी बिरुद्धको उपचार औपचारिक उपचार हो । कोरोना संक्रमित भए पनि घरैमा उपचार गर्ने तथा पीसिआर जाँच नगराउनेको संख्या औपचारिक सेवा लिने भन्दा दोव्वर रहेको अनुमान गर्न सकिन्छ । उनीहरु राज्यबाट प्रदान गरिने स्वास्थ्य सेवा भन्दा पनि आफनै परम्परागत उपचारमा विश्वास गर्ने भएकाले औपचारिक स्वास्थय सेवा तर्फ नलागेका हुन सक्छन् ।

      महामारीका बेला काम लाग्ने ज्ञान

      नेपाली समाजमा आफनै स्वास्थ्य प्रणाली कायम रहँदै आएको छ । परम्परागत यो प्रणालीमा आध्यात्मिक विश्वास र रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता अभिवृद्धि गर्ने ज्ञानहरु रहेका छन् । आफनै घर आँगन, करेसावारीमा पाइने जडिबुटी, औषधिजन्य बोट बिरुवाको पहिचान आदिवासी ज्ञानबाट सम्भव छ । यसलाई आधुनिक चिकित्सा विज्ञानले पनि स्वीकार गरेको छ । आदिवासी समाजमा आध्यात्मिक आस्थामा आधारित सामूुहिक पुजा, प्रार्थना, योग, ध्यान, मोलम पाठलगायतका क्रियाकलाप आदिवासी जीवनको अभिन्न अंग हो । आम्ची, बिजुवा, धामी, वोन्वो लगायतले फरक फरक आदिवासी समुदायमा फरक नामबाट यसको नेतृत्व गरिरहेका हुन्छन् । उनीहरुसंग स्वास्थ्य सम्बन्धि ज्ञानको प्रचुर संभावना हुन्छ । कोरोना महामारीका क्रममा यसलाई सकारात्मक ढंगले प्रोत्साहन गर्न आवश्यक छ ।
      यस्तो उपचार प्रणाली अन्धविश्वास भन्ने धेरैलाई लागेको हुन सक्छ । उपचारमा प्रयोग हुने जडिबुटी खानपान तथा प्राकृतिक जीवनशैली जस्ता तत्व ज्ञान कुनै अन्ध विश्वास नभएर आधुनिक चिकित्सा विज्ञानको सहयोगी अवयवहरु हुन् । यसैले कोरोना महामारीमा सुरक्षित रहनु संगसंगै प्राकृतिक जीवन शैली अपनाउनु सुरक्षित रहने उपाय हो ।

      आदिवासी खाना तथा परिकार :

      आदिवासी समाजमा आफनै मौलिक खानाहरु प्रचलित छन् । पुस्तौदेखि चलि आएका आदिवासीका खानाहरुमा सन्तुलित, रोग प्रतिरोध क्षमता भएका हुन्छन् । स्थानीयस्तरमा नै सजिलै उपलव्ध हुने मकै, कोदो, गहुँ, फापर, घैया, कागुनी, उवा, जुनेलो लगायतका खाद्यन्न, फलफूल, कन्दमूल, सागसब्जीको सेवन गर्ने आदिवासी परम्परा छ । यस्ता खानाहरुको संकलन, भण्डारण, प्रसोधन र पकाउने विधि आदिवासी ज्ञानले मात्र निर्देश गर्न सक्छ । बजारमा पाइने प्रशोधित प्याकिङको खानेकुरा भन्दा हाम्रै साधन र सा्रेतमा सजिलै उपलव्ध हुने खानेकुराहरु पोषिलो, स्वास्थ्यबद्र्धक र रोग प्रतिरोध गर्न सक्ने हुन्छन् । यसकारण कोरोनाबाट जोगिने उपायका रुपमा आदिवासी खानाको प्रयोग अर्को सुरक्षित हुने उपाय हो ।

      कोरना महामारी जस्तै विपद्का बेला विगतमा अभ्यासमा आएका परम्परागत मान्यता अहिलेको सन्दर्भमा पनि सान्दर्भिक हुन्छ । परम्परा इतिहाँसको शिक्षा र बर्तमानको चुनौतिलाई समाधान गर्ने यो ज्ञानको प्रयोग यस्तै संकटमा गर्ने हो । स्वास्थ्यको क्षेत्रमा प्रचलित सोवारिग्पा उपचार पद्धत्ति यसैको एक उदाहरण हो । यस्तै स्थानीय बोटबिरुवा, नदी खोला तथा तलाउ, भीर, पाखा, समतल भूमिमा उपलव्ध प्राकृतिक स्रोतमा पाइने जडिबुटीलगायत औषधीजन्य पदार्थको पहिचान गर्ने ज्ञान यस्तै परम्परामा हुन्छ । यसरी आदिवासी जनताको जीवन रक्षा, खाद्य आपुर्तिका लागि खान मिल्ने बिभिन्न प्रकारका स्रोतको पहिचान गर्ने सीप यी परम्पारबाट आएका हुन् । कोरोनाजस्ता महामारीका बेला नागरिकको रोग प्रतिरोध गर्ने क्षमता अभिवृद्धि गर्न खाद्य पदार्थ पहिचान गर्ने परम्परागत ज्ञान वश्वव्यापी प्रोत्साहित भएको प्रसंग हाम्रो अगाडि ताजै छ ।

      आवागमनको नियमन गर्ने परम्परा

      आदिवासी समाजलाई नियमन गर्ने आफ्नै परम्परा र प्रथाजनित संस्थाहरु छन् । नेवा आदिवासीको गुथीः, थकाली आदिवासीको तेह्र मुखिया घम्प, थारु आदिवासीको बरघर, माझीको मझेसावा, धिमाल र सन्थालकोे माझी वाराङ, ह्योल्मोको ह्युल्ठीम, मगरको भेजा, तामाङको चोहो, लिम्बु, राईका तुतुतुम्याङहरुले यस्तो महामारीमा गर्ने अभ्यास सम्झाईरहेका हुन्छन् ।

      धेरैस्थानमा प्रथाजनित संस्थाहरुले बाह्य मानिसको आगामनलाई नियमन गर्ने नियम लागु गरेका छन् । उदाहरणका लागि पाल्पाको मगर गाउँमा मगर अगुवाहरुको बैठकबाट मूलबाटोमा विशेष संकेत लगाउने काम गरेका छन् । प्रथाजनित भेजाको नियम अनुसार यस्तो संकेत नाघेर गाउँमा जान नहुने आदेश हो । यस प्रकारको आदेशले आदिवासी गाउँमा बाह्य मानिसको आवागमनलाई नियमन गर्दछ ।

      यस्तो अभ्यास धेरै स्थानमा भएको पाइन्छ । तर ती अभ्यास नबुझेर वा त्यसको सकारात्मक अर्थ दिन नसकेर यस्ता क्रियाकलापलाई अबैज्ञानिक तथा अन्धविश्वास भन्ने गरिएको छ । तर यो कुनै अन्ध विश्वास नभएर प्रथाजनित व्यबहार हो । जसको पालनाले समाजलाई सुरक्षित बनाउन सहयोग गर्दछ । वास्तवमा कोरोना महामारी आवागमनबाट सर्ने रोग हो ।

      कोरोना महामारी आजको यथार्थ हो । महामारीबाट कोही पनि अछुतो रहेका छैनन् । समाजका सबै बर्ग, जाति तथा समुदाय प्रभावित छन् । तर यो तथ्य पनि सत्य हो कि प्रथाजन्य भूमिमा जो प्राकृतिक जीवन बाँचीरहेको छ, उ यो संसारमा सबैभन्दा बढी सुरक्षित रहेको हुन्छ । संसारभरीका आदिवासीहरुको अनुभवबाट यो सिद्ध हुन्छ कि जुन आदिवासी समाज आफनो प्रथा, परम्परा र ज्ञानलाई आफनो प्रथाजन्य भूमि र भूभागमा प्राकृति स्रोत र साधनको जगेर्ना गरेर प्राकृतिक जीवन बाँचि रहेको छ, उ नै सर्वाधिक सुरक्षित प्राणी हो ।

      (साभारः इन्डिजिनियस फिचर सेवा)

      0 Comments

      *Enter your name

      *Email not valid.

      *2 characters minimum.

      Do not change these fields following

        Related Posts

        स्थानीय तहको निर्वाचन प्रक्रिया तत्काल सुरू गर्न माग
        राष्ट्रिय

        ७५० पालिकाको नतिजा सार्वजनिक

        क्वारेन्टाइनको सामग्री लिएर गएको मिनिट्रक दुर्घटना
        मुख्य समाचार

        सिस्ने बस दुर्घटना : मृतक २ जनाकाे पहिचान खुल्याे, ३८ जना घाइते

        भारतबाट नेपाल फर्किन लागेका दैलेखका  चार जनाको सवारी दुर्घटनामा मृत्यु
        समाचार

        दैलेखकाे सिस्नेमा बस दुर्घटना, चार जनाकाे मृत्यु

        गणतन्त्र दिवस मनाउन प्रदेश सरकारको कार्यतालिका यस्तो छ
        प्रदेश

        गणतन्त्र दिवस मनाउन प्रदेश सरकारको कार्यतालिका यस्तो छ

        १८ वर्षीय डोरबहादुर खपांगी विश्वकै होचा ‘टिनएजर’
        समाचार

        १८ वर्षीय डोरबहादुर खपांगी विश्वकै होचा ‘टिनएजर’

        यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]
        मुख्य समाचार

        यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]

        https://dullukhabar.com/wp-content/uploads/2021/06/corona-add-rm-Dailekh.gifhttps://dullukhabar.com/wp-content/uploads/2021/06/corona-add-rm-Dailekh.gifhttps://dullukhabar.com/wp-content/uploads/2021/06/corona-add-rm-Dailekh.gif

        भर्खर

        स्थानीय तहको निर्वाचन प्रक्रिया तत्काल सुरू गर्न माग

        ७५० पालिकाको नतिजा सार्वजनिक

        १७ माघ २०७८, सोमबार ०८:३८
        क्वारेन्टाइनको सामग्री लिएर गएको मिनिट्रक दुर्घटना

        सिस्ने बस दुर्घटना : मृतक २ जनाकाे पहिचान खुल्याे, ३८ जना घाइते

        १७ माघ २०७८, सोमबार ०८:३८
        भारतबाट नेपाल फर्किन लागेका दैलेखका  चार जनाको सवारी दुर्घटनामा मृत्यु

        दैलेखकाे सिस्नेमा बस दुर्घटना, चार जनाकाे मृत्यु

        १७ माघ २०७८, सोमबार ०८:३८
        गणतन्त्र दिवस मनाउन प्रदेश सरकारको कार्यतालिका यस्तो छ

        गणतन्त्र दिवस मनाउन प्रदेश सरकारको कार्यतालिका यस्तो छ

        १७ माघ २०७८, सोमबार ०८:३८
        १८ वर्षीय डोरबहादुर खपांगी विश्वकै होचा ‘टिनएजर’

        १८ वर्षीय डोरबहादुर खपांगी विश्वकै होचा ‘टिनएजर’

        १७ माघ २०७८, सोमबार ०८:३८
        यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]

        यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]

        १७ माघ २०७८, सोमबार ०८:३८
        Dullu Khabar

        सूचना विभागकाे दर्ता नं. : ६७०/२०७४-७५
        ठेगाना : वीरेन्द्रनगर -८, सुर्खेत
        सम्पर्क फाेन : ०८३-५२१२५९/९८६८९२४३३१
        इमेल : dullukhabarinfo@gmail.com
        हाम्राे टिम
        अध्यक्ष : शेर बहादुर शाही
        सम्पादक : इश्वरराज भण्डारी
        व्यवस्थापक : सुवर्ण शाही
        कार्यकारी सम्पादक : नविन शाही

        समाचार

        • समाज
        • खेलकुद़़
        • जीवनशैली/स्वास्थ्य
        • प्रवास
        • अन्तराष्ट्रिय


        विजनेश

        • बजार
        • पर्यटन
        • रोजगार
        • बैँक / वित्त
        • अटो
        • सूचना-प्रविधि

        मनोरञ्जन

        • फलाे-अप
        • गसिप
        • बलिउड / हलिउड
        • भिडियो
        • ताजा समाचार

        हाम्राे फेसबुक पेज

        • हाम्रो बारेमा
        • हाम्रो टिम
        • सम्पर्क
        • Preeti to Unicode

        © 2019 DulluKhabar.Com | By: HostMero.

        No Result
        View All Result
        • होम
        • मुख्य समाचार
        • प्रदेश/स्थानीय सरकार
          • स्थानीय
          • प्रदेश
        • विशेष
        • समाज
        • अर्थ खबर
        • खेलकुद
        • सूचना प्रबिधि
        • विचार/ब्लग
        • अन्य
          • पत्रपत्रिका
          • शिक्षा
          • स्वास्थ्य
          • साहित्य
          • फाेटाे ग्यालरी
          • घुमफिर
          • सूचना प्रबिधि
        • Video
        • Epaper

        © 2019 DulluKhabar.Com | By: HostMero.

        Advertisement