दैलेख । जिल्लाकै ठुलो ताल मदान ताल जीर्ण बन्दै गएको छ । वर्तमान सरकारको संरक्षणका लागि ध्यान नजानु र विगतमा तालका लागि विनियोजित बजेटको सही सदुपयोग नहुँदा ताल जीर्ण बनेको हो ।
एक पर्यटकीय गन्तव्यमा रुपमा प्रशिद्ध यो ताल पश्चिम दैलेखको ठाटीकाँध गाउँपालिका–३ बाँहाकोटमा पर्दछ।नीलो आकाशमुनि देखिने सुन्दर डाँडाकाँडा ।
उत्तर तर्फ भर्ता लेक, तल घना जंगल, अलि भित्रपट्टि पसे अनेकथरी जंगली जनावर । फाट्ट फुट्ट घरहर, बीचमा अवस्थित यो ताल रमणीय मनमोहक सुन्दर छ ।
तर, तालको संरक्षण नहुँदा भैँसी बस्ने खालमा परिणत हुन लागेको स्थानीय खेमराज गौतमले बताए । ताल वरपरका बस्तीका मान्छेले ताललाई भैँसी बस्ने आलको रुपमा प्रयोग गरेको उनले बताए ।
हिजो–आज आन्तरिक पर्यटकहरुको चलहपहल बढेको छ,’ उनले भने,‘ तर, ताल जीर्ण छ ।’
तालको वरिपरी घेरबार र प्रतिक्षालयको व्यवस्थापन भए पर्यटकहरुको मुख्य रोजाइँन बन्ने थियो । अहिले तिन तहका सरकार भएपनि ताल संरक्षणका कुनै सरकारले ध्यान नदिएको गौतमले बताए ।
उत्तर तर्फ भर्ता लेक, तल घना जंगल, अलि भित्रपट्टि पसे अनेकथरी जंगली जनावर । फाट्ट फुट्ट घरहर, बीचमा अवस्थित यो ताल रमणीय मनमोहक सुन्दर छ ।
तालको अवलोकनमा आएका पर्यटकहरु तालको विकास गरिनुपर्नेमा जोड दिन्छन् । कात्तिक महिना देखि जेठ महिना सम्म यो ताल अवलोकनमा लागि उपयुक्त रहेको भवानी माविका शिक्षक मनोज गौतमले बताए ।
तालको संरक्षणका लागि भनेर आर्थिक बर्ष ६९/७० मा संघीय पर्यटन मन्त्रालयको पार्ट टु कार्यक्रमबाट रु.३० लाख बजेट आयो ।
तर, उक्त बजेटको २० प्रतिशत काम पनि भएको छैन् । त्यो बजेट कहाँ गयो ? भन्ने अहिले सम्म पत्तो छैन्,’गौतमले भने ।
तालको गुरुयोजना नै बनाए विकास गर्न सके पर्यटकको घुँइचो नै लाग्ने उनको भनाई छ । वडा अध्यक्ष कर्णबहादुर शाहीले वडा तहबाट तालका लागि केही गर्न नसक्ने तर्क विसाए ।
वडा अध्यक्ष ताल संरक्षण भन्दा पनि सडक, खानेपानी जस्ता योजनमा पैँसा बाँड्ने जता कमिसन आउँछ त्यसै ध्यान दिने गरेको छन् ।
उनले भने,‘ ताल नजिकैको मन्दीर निर्माणका लागि वडाबाट ९ लाख रकम विनियोजन गरिएको छ । केन्द्र सरकारबाट चालु आवमा शसर्त अनुदान १० लाख संरक्षणका लागि विनियोजन भएको छ ।’
दुर्गम क्षेत्रमा भएका कारण तालको प्रचार–प्रसार पनि हुन सकेन्, नत स्थानीय सरकार नै ध्यान दिन्छ,’स्थानीय गौतमले भने ।
तालको महिमा !
चैत, वैशाख र जेठ महिनामा बुकी र लालीगुराँसले तालको वातावरणलाई मनमोहक बनाउँछ । तालमा रमाउनेहरुले मदान् ताललाई रङ्ग फेर्ने सौन्दर्यताको तालको उपमा दिनेगर्दछन् ।
जिल्ला सदरमुकामदेखि १५ कोष टाढा रहेको यो तालमा वसन्त ऋतुका समयमा आन्तरिक पर्यटकको घुँइचो लाग्ने गर्दछ ।अधिकाँश विद्यालयले पिकनिक मनाउनको लागि यहाँ जाने गर्दछन ।
फागुन–जेठको समयमा काफल, गुराँस, एैसेलु चुत्रा टिप्ने र खानेहरुले गर्दा यहाँ छुट्टै आनन्दको अनुभुति हुने गर्दछ ।
