सुर्खेत । सशस्त्र प्रहरी बलले चीनसँग सीमा जोडिएका कर्णालीका ३ नाकामा बोर्डर आउट पोष्ट (बीओपी) राख्ने भएको छ । हुम्लाको चाक्से (लिमी), मुगुको नाग्चेनाङ्ला र डोल्पाको तिन्जे नाकामा बीओपी राख्ने प्रक्रिया अन्तिम चरणमा पुगेको सशस्त्रको सुर्खेतस्थित महेश्वरी बाहिनीले जनाएको छ । प्रमुख नाका हुम्लाको हिल्सामा भने असार ६ गते पोष्ट स्थापना भइसकेको छ ।
बाहिनीपति डीआईजी हरिश्चन्द्र अधिकारीले दसैंअघि वा लगत्तै मुगुको नाग्चेनाङ्ला नाकाको रेखदेख गर्ने गरी मुगुमकार्मारोङ गाउँपालिका–२, मुगुमगाउँमा पोष्ट राख्ने तयारी भइरहेको बताए । यो ठाउँ समुद्री सतहदेखि करिब ३ हजार २ सय मिटर उचाइमा अवस्थित छ । नाग्चेलाग्ना नाका भने ४ हजार ९ सय मिटर उचाइमा छ । सशस्त्रले मुगुगगाउँमा पोष्ट राखिसकेपछि मात्र तिन्जे र चाक्से नाकामा राख्ने योजना बनाएको छ । तिन्जेमा पोष्ट राख्न हेलिकोप्टरबाट सामान ओसानुपर्ने डीआईजी अधिकारीले बताए । डोल्पा सदरमुकाम दुनैबाट तिन्जे पुग्न करिब ४ दिन समय लाग्छ । ‘तीनवटै नाकाको लागि पोष्ट राख्ने स्थान हेरिसकेका छौं,’ उनले भने, ‘तत्काल सरकारी भवन प्रयोग गरेर पछि स्थायी संरचना बनाउने तयारी भएको छ ।’
डीआईजी अधिकारीले हिल्सामा पोष्ट राखे लगत्तै अन्य स्थानमा पनि पोष्ट राख्ने प्रक्रिया सुरु गरिए पनि भौगोलिक कठिनाइ र कोरोना कहरले ढिलाइ भएको बताए । पोष्ट राख्ने स्थानहरु समुद्री सतहदेखि करिब ३ हजार मिटरभन्दा माथिको उचाइमा छन् । ‘चिसोको कारण पनि पोष्ट स्थापना गर्न निकै गाह्रो भइरहेको छ,’ उनले भने, ‘तैपनि जतिसक्दो छिटो पोष्ट स्थापना गर्ने गरी काम थालिसकेका छौं ।’ कोरोनाको कारण तराई तथा सहरी क्षेत्रमा बढी ध्यान दिनुपरेकोले जनशक्ति व्यवस्थापनमा पनि केही कठिनाइ भइरहेको उनले बताए ।
सशस्त्रको उपस्थितिले सीमामा हुने अपराध नियन्त्रणका साथै दुई देशका सीमास्तम्भ रेखदेख हुने अपेक्षा गरिएको छ । हुम्लामा मात्र नेपाल–चीनको २ सय ६२ किलोटिर लामो सीमारेखा छ । त्यहाँ १० वटा सीमास्तम्भ छन् । असारमा स्थापना भएको बीओपी हिल्सा नाकामै छ । स्थापनाको प्रक्रियामा रहेको चाक्से पोष्ट १२ नम्बर पिलर रहेको लाक्चादेखि करिब २५ किलोमिटर नेपालपट्टि हुनेछ । सो स्थानमा २–३ वटा घरमात्र छन् । ‘नाकाहरुबाट विशेषगरी जडिबुटी तथा वन्यजन्तुका अंगहरुको ओसारपोसार र अवैध आवतजावत हुने गर्छ,’ हुम्लामा रहेका सशस्त्रका प्रहरीका एक अधिकृतले भने, ‘अहिले कोरोनाको कारणले चीनले सीमा सिल गरेकोले यस्तो समस्या देखिएको छैन ।’ ‘फ्रि तिब्बत’ का समर्थक तिब्बतीहरु नाका भएर बाहिरिने चुनौती पनि रहेको उनले बताए ।
हिल्सामा २२ जनाको टोली
सशस्त्रले एउटा पोष्टमा इन्स्पेक्टरको कमाण्डमा २० देखि २५ जना सुरक्षाकर्मी खटाउने योजना बनाएको छ । सोहीअनुसार हिल्सामा इन्स्पेक्टर सुरज केसीको कमाण्डमा २२ जना सशस्त्र सुरक्षाकर्मीको समूह रहेको छ । हिल्सामा कम्पाउण्डसहितको ९ कोठे पक्की घरमा सशस्त्र बसेको छ । समुद्री सहतहदेखि ३ हजार ६ सय मिटर उचाइमा रहेको उक्त स्थानमा हिउँदमा समेत सशस्त्र त्यहीँ बस्नेछ । जसका लागि पर्याप्त खाद्यान्न तथा बन्दोबस्तीको सामान राखिएको छ ।
कात्तिकदेखि हिउँले आवतजावत बन्द हुने भएकोले आकस्मिक रुपमा कुनै स्वास्थ्य समस्या आएमा उद्दार तथा उपचारको भने चुनौती रहेको सशस्त्रका सिमकोटस्थित एक अधिकृतले बताए । ‘यस्तो अवस्थामा हेलिकोप्टरबाट उद्दार गर्नुको बिकल्प रहँदैन, यसबारे सम्बन्धित निकायले ध्यान देओस् भनेर अनुरोध गरेका छौं,’ ती अधिकृतले भने, ‘त्यो बाहेक हिउँदभरि हिल्सामा बस्न कुनै समस्या छैन ।’ बिगतमा हिउँदमा त्यहाँ रहेको नेपाल प्रहरी पनि सिमकोट फर्किन्थ्यो । होटल सञ्चालकले पनि हिल्सा छोड्ने गर्थे । यस वर्ष भने सशस्त्रको टोली हिल्सामै बस्ने भएपछि त्यहाँका स्थानीयबासीले समेत होटल बन्द नगर्ने भएका सशस्त्रका अधिकृतले बताए ।
