![यस्तो छ सरकारको नीति तथा कार्यक्रम [पूर्णपाठ]](https://dullukhabar.com/wp-content/uploads/2022/05/president-696x392-1-360x180.jpg)
सुर्खेत । विद्यालय शिक्षा बन्द भएको छ महिना वित्यो । कोरोना भाइरस (कोभिड १९) को महामारीको त्रास त्यत्तिकै छ ।
सरकारले वैकल्पिक शिक्षा संचालनको निर्देशन समेत जारी गरेको छ । अनलाईन, टेलिभिजन, रेडियो, टोल शिक्षा लगायतका विभिन्न वैकल्पिक शिक्षा अपनाउन निर्देश गरिएको छ ।
कर्णाली प्रदेश भौगोलिक रुपमा निकै विकट छ । प्रदेशका अधिकांश स्थानमा टेलिफोनकै लागि डाँडामाथि पुग्न पर्छ । टेलिभिजन पनि सोचजस्तो पँहुच छैन । संचार माध्यमका विभिन्न उपकरणमध्ये यहाँका नागरिक रेडियो प्रयोग गरेको पाइन्छ ।
सन् २०१८ मा शेयरकास्ट इनिसियस्टी नेपाल नामक गैरसरकारी संस्थाले गरेको सर्वेक्षण अनुसार देशभर ७० प्रतिसत नागरिकले रेडियो सुन्छन् । जसमध्ये कर्णालीमा ८० प्रतिसत नागरिक रेडियोको पँहुचमा छन् ।
यहाँका नागरिक रेडियोको पँहुचमा भएपनि शिक्षामा प्रभावकारी नहुने ठान्दै टोल शिक्षालाई प्राथमिकता दिएर कर्णालीमा टोल शिक्षा संचालन गरिएको छ ।
हाल प्रदेशका दैलेख र सुर्खेतमा दुई विद्यालयले टोल शिक्षा संचालन गरेका छन् । जसमध्ये सुर्खेतको चौकुने गाउँपालिकाका ८ विद्यालय र दैलेखको चामुण्डा विन्द्रासैनी नगरपालिका स्थित चामुण्डा माध्यामिक विद्यालयले टोल शिक्षा संचालनमा ल्याएका छन् ।
‘रेडियोबाट सुनेर पढ्न विद्यार्थीको ध्यान केन्द्रित हुन सकेन’ चामुण्डा माध्यामिक विद्यालयका प्रधानाध्यापक जयप्रसाद तिमिल्सेनाले भने, ‘त्यसैले टोल शिक्षा नै प्रभावकारी ठानेर संचालनमा ल्याएका हौं ।’
चौकुनेमा सात विद्यालयद्वारा टोल शिक्षा
सुर्खेतको चौकुने गाउँपालिकामा टोल शिक्षा सुचारु भैरहेको छ । गाउँपालिकाका विभिन्न टोलमा शिक्षक खटिएका छन् । गाउँपालिकाले टोल शिक्षा संचालन गर्न गत भदौं १४ गते निर्णय गरेको हो ।
दैनिकजसो घुलमिल भैरहने विद्यार्थीलाई एकै ठाउँमा राखी कक्षा सुचारु भएको छ । दैनिक खेलकुद, मेलापात र मनोरञ्जन गर्ने विद्यार्थी एकै ठाउँमा बसेर पढेका छन् । जसको कारण उनिहरुमा एकअर्काबिच टोल शिक्षाकै कारण कोरोना संक्रमण हुनसक्ने कुनै त्रास छैन । उनिहरुलाइ पढाउने शिक्षक पनि टोलभित्रकै छन् ।
विद्यार्थीको रुची र आवश्यकताको आधारमा विषयवस्तु केन्द्रित गरी पढाइ हुन्छ । पाठ्यपुस्तक केन्द्रितमात्र नभै कोरोना भाइरस सम्बन्धि जनचेतनामूलक सन्देश प्रवाहको काम समेत भैरहेको छ ।
गाउँपालिकाका शिक्षा शाखा प्रमुख टेकेन्द्र बुढाका अनुसार पालिकाका आठ विद्यालयद्वारा पठन पाठन सुचारु भैरहेको छ ।
लामो समयदेखि विद्यार्थीको पठन पाठन ठप्प भएपछि गाउँपालिकाले टोल शिक्षा सुचारु गरिएको बुढाको भनाई छ ।
अभिभावक र विद्यार्थीमा मनोवैज्ञानिक त्रासको कारण टोल शिक्षामा केही चुनौती समेत भएको प्रमुख बुढाले जनाए ।
‘टोल शिक्षा कार्यक्रममार्फत विद्यार्थीलाई कोभिड–१९ बारे सचेतना जगाउँदै पठनपाठन शुरू गरेको हो ।’ प्रमुख बुढाले भने, ‘सामाजिक दूरी कायम गरी शिक्षकले विद्यार्थीलाई पायक पर्ने स्थानमा पढाउन थालेका छन् ।’
चामुण्डा माविद्वारा छ टोलमा पठन-पाठन
दैलेखका चामुण्डा विन्द्रासैनी नगरपालिकास्थित चामुण्डा माध्यामिक विद्यालयले छ टोलमा विद्यार्थीलाई विभाजन गरेको छ । जसमध्ये हाल तीन टोलमा पठन पाठन समेत सुरु भैसकेको छ ।
विद्यार्थी र अभिभावकमा कोरोना भाइरसको मनोवैज्ञानिक त्रास छ । सोही त्रास कम गर्न तीन टोलमा कोरोना भाइरस सम्बन्धि सचेतनासहित कक्षा संचालन गरिएको छ ।
माध्यामिक तहसम्म पठन पाठन हुने उक्त विद्यालयमा कृषितर्फ प्राविधिक शिक्षा समेत संचालनमा छ ।
कृषि प्राविधिक अध्ययनरत विद्यार्थीको भने पठन पाठन दैनिक सुचारु छ । उनिहरुको सैद्धान्तिक भन्दा प्रयोगात्मक शिक्षा बढि फोकस भएकोले लकडाउनको समयमा समेत निरन्तरता दिइएको विद्यालयका प्रधानाध्यापक जयप्रसाद तिमिल्सेनाले बताए ।
‘लामो समयदेखि अवरुद्ध पठनपाठनलाई टोल शिक्षा मार्फत सामाजिक दुरी कायम गर्दै स्वास्थ्य सामग्री उपयोग गरेर कक्षा शुरू गरिएको छ ।’ प्रअ तिमिल्सेनाले भने, ‘इन्टरनेटबाट पठनपाठन सम्भव नभएकाले सामाजिक दूरी कायम गरी समूह बनाएर पठनपाठन गर्ने निर्णयमा शिक्षक, विद्यालय व्यवस्थापन समिति र अभिभावक पुगेका हुन् ।’
