सुर्खेत । विश्वभर फैलिएको कोरोना भाइरसबाट सर्ने कोभिड –१९ को स्थिति भयावह बन्दै गएको छ । नेपालमा लक्षण विनाको संक्रमितहरु थपिदैं जाँदा हलुका रुपमा लिइएपनि पछिल्लो समय लक्षण सहितका संक्रमितहरु थपिदा स्थिति भयावह बन्ने संकेत देखिएको हो ।
सरकारले गत २०७६ चैत्र ११ गतेदेखि देशभर लकडाउन भयो । लकडाउनको १२० दिनपछि २०७७ साउन ७ गते लकडाउन अन्त्य भएको घोषण गरियो । त्यस अवधिसम्ममा देशभर १८ हजार ९४ जना संक्रमित संख्या पुगेको थियो भने कर्णाली प्रदेशमा संक्रमितको संख्या १७ सय ८३ रहेको थियो । जसमध्ये कोरोनाको कारण देशभर मृत्यु हुनेको संख्या ४२ पुगेको थियो भने कर्णालीमा ६ जना रहेको थियो ।
तर, लकडाउन खुलेपछि सोमबारसम्म देशभर २ हजार २ सय ३८ जना नयाँ संक्रमित थपिए भने कर्णालीमा २ सय १६ जना थपिएका छन् । त्यस्तै देशभर १५ जनाको मृत्यु भएको छ भने कर्णालीमा मृत्यु भएको छैन । यो जम्मा १२ दिनको तथ्यांक हो ।
लकडाउन अवधिमा एम्बुलेन्स र अतिआवश्यकीय ढुवानी सेवामात्र सुचारु अवस्थामा थिए भने अन्य निजि तथा सार्वजनिक यातायातहरु पूर्ण रुपमा बन्द गरिएको थियो ।
लकडाउनको कारण नागरिकहरु एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा आवत–जावत गर्न सहज नभएपछि कोरोना संक्रमणको ग्राफ पनि अहिलेको तुलनामा कम देखिएको थियो ।
गत साउन ७ गतेको लकडाउन अन्त्य भएको घोषणा सँगै होटल, रेष्टुरा लगायतका सबैजसो व्यावसाय खुलेका छन् । व्यवसाय खुलेसँगै मानिसको चहलपहल निकै बढेको पाइएको छ ।
सरकारले घरबाहिर निस्कदा अनिवार्य रुपमा मास्क लगाउने र सेनिटाइजर प्रयोग गर्ने, सामाजिक (भौतिक) दुरी कायम गर्ने, हात नमिलाउने जस्ता क्रियाकलाप गर्न अनुरोध गरेको छ । तर पछिल्लो समय नागरिकमा भने कोरोनाको कुनै सन्त्रास देखिएको छैन । जसको कारण सरकारले तोकेको निर्देशनको पालना अति कम रुपमा देखिएको वीरेन्द्रनगरका स्थानीयको भनाई छ ।
‘बजारमा हेर्दा कोरोना महामारी छैनकी भन्ने महसुस हुन्छ तर समाचार पढ्दा र सुन्दा बाँचिदै भन्ने लागिरहेको छ’ स्थानीय वीरेन्द्र शाहीले भने, ‘मनमा चिन्ता र डर दुवै छ । तर स्वास्थ्यलाई ख्याल गरिएको छैन । मास्कको प्रयोग कँहीकतै गरिएपनि । एकजनाले मात्र आफु बाँच्छु भन्नु गलत छ ।’
प्रहरीले कडाई गर्दा समेत नागरिकले मास्क प्रयोग गर्न भने छाडिसकेका छन् । ‘जरिवाना पर्ने डरले प्रहरीलाई देख्नेवित्तिकै मास्क लगाउछौं नभए लगाउँदैनौं’ दिपेन्द्र कार्कीले भने ।
नागरिकलाई कोरोनाबाट जोगाउन गृहमन्त्रालयले पनि उत्तिकै पहल थालेको छ । ‘संक्रामक रोग नियन्त्रण ऐन, २०२०’ अन्र्तगत कोरोना महामारीलाई नियन्त्रणमा ल्याउन गृहमन्त्रालयले विभिन्न प्रयास गरेको छ ।
सोही अन्र्तगत अनिवार्य रुपमा मास्क नलगाउने व्यक्तिलाई हाल एक सय रुपैयाँ जरिवाना समेत तिर्न लगाएको छ । गृह मन्त्रालयको सोही निर्देशन अनुसार जिल्ला प्रशासन कार्यालय सुर्खेतले मास्क नलगाई हिड्नेहरुबाट ९५ हजार राजश्व उठाएको छ । जसमध्ये १६ सय ६५ जना कार्वाहीमा परेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुर्खेतका प्रमुख प्रहरी उपरिक्षक दिल्लीराज पन्तले जानकारी दिए ।
कोरोना महामारी सम्बन्धि प्रहरीले यस अवधिमा विभिन्न सचेतनामूलक कार्यक्रमहरु गरिएको प्रहरी उपरिक्षक पन्तले जानकारी दिए ।
‘कोरोना महामारीबाट बच्नका लागि जिप्रका सुर्खेतद्वारा विभिन्न जनचेतनामूलक कार्यक्रम गरिएको छ’ प्रहरी उपरिक्षक पन्तले भने, ‘जसअनुसार वीरेन्द्रनगरका चौक–चौकमा माइकिङ गर्ने, प्लेकार्ड र व्यानरसहित ¥याली प्रदर्शन, मास्क लगाउन सिकाउने र नलगाई हिड्नेलाई जरिवाना तिराउने कार्य भैरहेको छ ।’
सोही कार्यक्रम अन्र्तगत जिल्ला प्रशासनको अनुमति पासबेगर जिल्लाबाहिरबाट आउने र जिल्ला बाहिर जाने सवारी साधनहरुलाई कार्वाही समेत गरिएको छ । जसअनुसार हालसम्म सुर्खेतदेखि काठमाडौंका लागि छुटेका २ वटा बसलाई नियन्त्रणमा लिई जरिवाना भराइएको छ भने कालिकोटका लागि छुट्न लागेको ३ वटा सवारी साधनलाई कार्वाही गरिएको छ ।
काठमाडौंका लागि छुटेका ती बसहरुले यात्रुलाई आफुसँग सवारी अनुमति पास भएको भन्दै झुक्याएर प्रतिव्यक्ति चार हजारका दरले भाडा लिएको पाइएपछि उनिहरु कार्वाहीमा परेका हुन् । उनिहरुले प्रति बस २७ हजार ३ सय जरिवाना तिरेको प्रहरी उपरिक्षक पन्तले जानकारी
दिए ।
‘यस्ता विभिन्न कार्वाही र जनचेतनामुलक कार्यक्रम गर्दा समेत नागरिकले अटेर गरेको पाइएमा संक्रामक रोग नियन्त्रण ऐन २०२० अन्र्तगत एक महिनासम्म कैद हुनसक्ने कानूनी व्यवस्था रहेको छ’ पन्तले भने, ‘सोही प्रावधान अनुसार हामी कार्वाही गर्न तयार हुन्छौं ।’
